Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 4 im. Królowej Jadwigi
Talerz zdrowia zamiast piramidy żywieniowej
Jakie są największe błędy żywieniowe Polaków?
- zbyt duże spożycie soli,
- zbyt duża konsumpcja mięsa czerwonego i przetworów mięsnych,
- nadmierna konsumpcja cukru i słodyczy,
- częste spożywanie napojów słodzonych,
- za małe spożycie produktów zbożowych z pełnego przemiału,
- zbyt małe spożycie warzyw i owoców,
- małe spożycie nasion roślin strączkowych,
- za małe spożycie ryb,
- małe spożycie chudych produktów mlecznych i jego przetworów bez dodatku cukrów,
- niewystarczające spożycie orzechów.
Te wnioski, a także szczegółowa analiza literatury i światowych zaleceń dotyczących wpływu poszczególnych składników diety, rodzajów diety na zdrowie pozwoliła nam opracować zalecenia
„Jedz mniej”,
„Jedz więcej”
„Zamieniaj”
w ramach nowych zaleceń żywieniowych tzw. „talerza zdrowego żywienia”
17 października miał miejsce V Kongres Żywieniowy Narodowego Instytutu Zdrowia działającego przy Państwowym Zakładzie Higieny. Najważniejszym punktem kongresu było wystąpienie dyrektora Instytutu dr hab. nauk o zdrowiu Grzegorza Juszczyka, który przedstawił najnowsze zalecenia zdrowego żywienia dla populacji polskiej.
Dotychczas zasady zdrowego żywienia dla populacji polskiej przedstawiała Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Na pewno ją kojarzycie.
W najnowszych rekomendacjach piramidę zastąpił Talerz Zdrowia.
Co w skrócie kryje się za grafikami nowych zaleceń?
Talerz pełen różnorodnych produktów symbolizuje zalecane proporcje poszczególnych grup produktów w całodziennej diecie.
W kategoriach zaleceń „Jedz mniej”, „Jedz więcej” oraz „Zamieniaj” wymienione zostały poszczególne grupy produktów w kolejności od tych najbardziej istotnych, jeśli chodzi o nasze zdrowie.
Grafikę uzupełniają zalecenia „W 3 krokach do zdrowia” przedstawiający konkretne zalecenia żywieniowe na 3 poziomach, umożliwiających zmianę nawyków żywieniowych stopniowo, małymi krokami.
Grafika talerza przedstawia wzajemne proporcje produktów, które powinny znaleźć się w każdym spożywanym przez nas posiłku. Połowę talerza stanowią różnorodne, kolorowe warzywa i owoce, z przewagą tych pierwszych, które powinny nam dostarczyć wszystkich witamin i minerałów. W piramidzie warzywa i owoce również stanowiły podstawę zdrowego żywienia.
Produkty zbożowe w piramidzie żywienia stanowiły drugie piętro. Na talerzu jest podobnie podobnie – zajmują one dużą jego część (ćwiartkę). Wyraźnie zaznaczono rolę produktów pełnoziarnistych.
Kolejną ćwiartkę talerza stanowią natomiast źródła tłuszczów i białek. W oczy rzuca się ryba i niewiele chudego mięsa. Tę część talerza uzupełniają inne zdrowe produkty – orzechy, nasiona roślin strączkowych, jaja.
Oprócz graficznego przedstawienia zasad zdrowego żywienia w materiałach edukacyjnych znajdują się dodatkowe zalecenia, które mówią, czego należy jeść mniej, czego jeść więcej oraz co warto zamienić na co.
Czego jeść więcej?
-
produktów zbożowych z pełnego ziarna, np. chleba orkiszowego, makaronu razowego, kaszy gryczanej,
-
różnokolorowych warzyw i owoców, z zastrzeżeniem kontrolowania ilości owoców,
-
nasion roślin strączkowych, np. soczewicy, ciecierzycy, fasoli,
-
ryb, szczególnie tłustych ryb morskich, np. łososia, makreli, sardynek,
-
produktów mlecznych niskotłuszczowych, głównie fermentowanych, np. kefirów czy jogurtów,
-
orzechów i nasion, np. orzechów włoskich, nasion słonecznika,
Czego należy jeść mniej?
-
soli,
-
czerwonego mięsa, np. wieprzowiny,
-
przetworów mięsnych, np. boczku, wędlin, kiełbas,
-
cukru,
-
słodzonych napojów, np. typu Cola, energetyków,
-
produktów przetworzonych (fast food’y, słone przekąski, herbatniki, batony, wafelki) z dużą zawartością soli, cukrów i tłuszczów.
Co zamieniać?
-
przetworzone produkty zbożowe na pełnoziarniste produkty zbożowe, np. chleb tostowy na chleb żytni na zakwasie,
-
mięso czerwone i przetwory mięsne na ryby, drób, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy,
-
napoje słodzone na wodę,
-
tłuszcze zwierzęce na tłuszcze roślinne, np. masło na olej rzepakowy,
-
produkty mleczne pełnotłuste na niskotłuszczowe, np. sery pleśniowe na twarogi chude,
-
smażenie, grillowanie na gotowanie na parze, duszenie, pieczenie.
Jednocześnie podkreślono rolę aktywności fizycznej i prawidłowej masy ciała w kontekście profilaktyki i zachowania zdrowia.
Zaznaczono także, że osoby mające choroby przewlekłe powinny skonsultować się z dietetykiem.
Dodatkowo w materiach edukacyjnych znalazły się konkretne wskazówki, jak w 3 krokach wprowadzić w życie zmiany zalecane na grafice z talerzem. To uważam za bardzo fajny pomysł, bo tak naprawdę każdy, kto zapozna się z zaleceniami może od razu wdrożyć je w życie. Wszystko jest opisane prosto i przejrzyście, mamy podane przykłady.
Podkreślono także, aby jeść regularnie, nie podjadać między posiłkami, czy nie przejadać się na noc.
Zalecono także zrobienie 5000, a następnie 10000 kroków dziennie dla zdrowia.
-
Które błędy, Waszym zdaniem, będą najtrudniejsze do skorygowania wg nowych zaleceń?
-
Co myślicie o nowych zaleceniach? Znaleźliście jakieś pole do pracy nad swoimi nawykami? Dajcie znać!